De zorgsector niet in control? Volgens Karina Raaijmakers van de Nederlandse Zorgautoriteit wel erg kort door de bocht. Er worden inderdaad fouten gemaakt, maar dat gebeurt in elke sector en is inherent aan het groeipad dat de branche volgt. “Zorginstellingen ontwikkelen hun bedrijfsprocessen doorlopend en leren van andere branches, ook van financiële ondernemingen.”

Enige tijd geleden spraken we Peter Weda, voormalig interim-manager bij zorggroep Warande, over de huidige staat van de Nederlandse zorg. Hij omschreef de transitie binnen de zorgsector, van publiek naar semi-privaat, en wat de bijbehorende uitdagingen daarvan zijn. “Natuurlijk hebben zorginstellingen de belangrijke taak om resultaten en bedrijfsvoering verder op orde te krijgen: die uitdagingen horen bij álle sectoren die met gereguleerde marktwerking te maken krijgen.” Aan het woord is Karina Raaijmakers, directeur Toezicht en Handhaving bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

Toegankelijke en betaalbare zorg waarborgen is waar de NZa op toeziet. “Enerzijds doen we dit door erop te letten dat zorggeld rechtmatig wordt besteed, anderzijds door de zorgverzekeraars aan hun zorgplicht te houden.” De financiële gezondheid van de zorgsector is dus een belangrijk aandachtspunt voor de NZa. Of de zorgsector in haar optiek ook out of control is, zoals eerder onderzoek duidelijk maakte? “Er zijn voldoende dingen voor verbetering vatbaar. Tegelijkertijd zien we ook dat er veel dingen wél goed gaan.”

Leerschool
Zorginstellingen hebben de afgelopen tien jaar – dus vanaf het moment dat de gereguleerde marktwerking zijn intrede deed – al flink wat lessen geleerd. Raaijmakers: “Zorginstellingen bevinden zich op een groeipad. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de professionaliteit van besturen, zien we dat daar al flinke verbeterslagen zijn gemaakt. Steeds vaker besteden zorgbestuurders nu ook aandacht aan thema’s als ‘goede bedrijfsvoering’ en ‘het beheren van IT-risico’s’ binnen hun instellingen. Tegelijkertijd is het van vitaal belang dat we aandacht blijven schenken aan zorginstellingen die achterop raken en hun zaakjes minder goed voor elkaar hebben.”

Sinds 1 april is Raaijmakers werkzaam als directeur bij de NZa; daarvoor werkte ze jarenlang voor de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Zijn er parallellen te trekken tussen de zorgmarkt en de financiële sector? “Het groeipad waar we het zojuist over hadden, dat heeft de financiële wereld óók moeten bewandelen. Gestuwd door een flinke crisis werd de roep om financiële professionalisering en meer klantfocus alleen maar verder vergroot.” Raaijmakers vindt het daarom logisch dat zorginstellingen goed kijken naar de lessen die al door de financiële ondernemingen zijn geleerd. Anderzijds vindt ze dat zorgaanbieders en zorgverzekeraars wel hun eigen koers moeten varen. “Binnen de zorg staat het belang van de patiënt van nature al veel meer centraal dan dat de klant dat bij financiële instellingen stond. Patiëntgerichtheid, daarin maken zorginstellingen het verschil. Daar kunnen financiële ondernemingen weer veel van leren.”

Adaptief vermogen
Wanneer we verder inzoomen, zit de noodzaak tot leren niet alleen op sectorniveau: ook de zorgmedewerkers zelf, de ‘handen aan het bed’, zullen actie moeten ondernemen, want hun branche staat technologisch gezien allesbehalve stil. “Inherent aan de wereld van vandaag de dag dien je als werknemer, ook in de zorg, over adaptief vermogen te beschikken: je moet in staat zijn om mee te bewegen.” Volgens Raaijmakers is juist dáár een belangrijke rol voor financieel professionals weggelegd. “De zorg die je aan voorkant aan de patiënt levert, is enorm verweven met hoe je de zorgverlening aan de achterkant organiseert. Die integrale kijk, daar kun je als financial een grote invloed op hebben.” In de whitepaper ‘Zorg terug in control – Oorzaak, gevolg en medicijn’, geschreven door financieel detacheerder FBD, wordt financials eenzelfde rol toebedeeld.

De NZa is dus van mening dat de zorgsector druk bezig is om volledig in control te zijn en te blijven. Gebeurtenissen zoals onrechtmatige zorgdeclaraties hebben onderwerpen als ‘goed bestuur’ steeds hoger op de agenda gekregen en dit werpt nu zijn vruchten af. Desondanks zijn er ook nog genoeg zorginstellingen die achterlopen en extra aandacht verdienen van de NZa, bijvoorbeeld wanneer het aankomt op het rechtmatig besteden van zorggeld. Raaijmakers: “Voor ons is de rechtmatige besteding van zorggeld een belangrijk speerpunt, omdat zorggeld ten goede moet komen aan datgene waarvoor het is bedoeld: goede zorg op het moment dat een patiënt het nodig heeft.”